Կոստանդիանոսի մայրը՝ Հեղինեն, Բեթանիայից էր: Նա պանդոկապանի աղջիկ էր, ում սիրահարվում է Կոստանդին զորավարը և որդի ունենում: Այնուհետև Դիոկղիտիանոսն ու Մաքսիմիանոսը ձանձրանալով կառավարելուց իրենց դուստրերին ամուսնացնում են իրենց որդեգիր ընդունած զորավարների հետ:  Կոստանդինը,  դառնալով ինքնակալ,  պալատ է բերել տալիս իր առաջին սիրելի կնոջը՝ Հեղինեին և պատանի որդուն՝ Կոստանդիանոսին, ում իր այլ կնոջից ունեցած վեց որդիներից ավելի  է սիրում: Ավելին, նա ավագանու ու իր իշխանների հավանությամբ իր փոխարեն որդուն՝ Կոստանդիանոսին կարգում է թագավոր:

Հեղինե թագուհին, որ կրկին բնակվում էր իր ծննդավայրում, Խաչի նշանի տեսիլքի մասին լսելով՝ գալիս է որդու մոտ, սկսում ծառայել Քրիստոսին, դառնալով որդու խորհրդատուն  և միջնորդ- խնդրարկուն եկեղեցանվեր գործերի համար: Որդին այնքան է սիրում  ու հարգում  մորը, որ նրան է հանձնում արքունի  գանձատանը, գթասիրության հարկ եղած տուրքերը բաշխելու կարոտյալներին, եկեղեցիներ կառուցելու և բարերարություններ կատարելու համար:

Ըստ «Վարք սրբոց»-ի՝ աստվածասեր Հեղինեն, Աստծուց հրաման ստանալով գնում է Երուսաղեմ՝ ( Խաղաղության բնակավայր)  Գողգոթա լեռան վրա մեր Տիրոջ սուրբ խաչափայտը գտնելու: Լեռան վրա  ոսկիներ է թափում աղքատների առջև, որոնք էլ գտնում են երեք խաչերը: Եվ Ավետյաց երկրում թագուհին  ձեռնարկում է մեծ եկեղեցաշինություն ու մարտիրոսների վկայարանների կառույցում: 4-րդ դարում Քրիստոսի Խաչի գյուտի տեղը նա մի երևելի տաճար է կառուցում, այնուհետև՝ Սուրբ Հարության տաճարը, որը նրա մահից հետո ավարտում է որդին՝ Կոստանդիանոսը: Տաճարի կենտրոնական սրբավայրը Քրիստոսի Սուրբ Գերեզմանն է, որի վրա կառուցված է   12 սյուներով Մերձավոր Արևելքի ամենամեծ  գմբեթը:

Ըստ «Վարք սրբոց»-ի՝ Հեղինե սրբուհուն է վերագրվում սուրբ վայրերում կառուցված շատ շինություններ՝ Բեթղեհեմ  Սուրբ  Ծննդյան  տաճարը՝  Հիսուսի ծննդյան այրի տեղում, Ձիթենյաց լեռան  վրա մատուռ՝ Տիրոջ Համբարձման տեղում, Գեթսեմանիի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին՝ գերեզմանի տեղում:

1227թ. Կիլիկյան Հեթում Ա թագավորի օրոք Բեթղեհեմի Սուրբ Ծննդյան տաճարի սյունազարդ մեծ գավթի գեղաքանդակ փայտե դուռը պատրաստել են հայ վարպետները:  Ըստ ավանդության՝ տաճարի սյուներից մեկի վրա Գրիգոր Ա  Լուսավորիչը խաչ է նկարել, որի պատճառով այն կոչվում է Լուսավորչի խաչ:  Երուսաղեմի առաջին ուխտավորներից են եղել հայերը՝ իրենց նպաստը բերելով Սուրբ Երկրում քրիստոնեական առաջին շինությունները կառուցելու համար: Ըստ պատմիչ Մ. Կաղանկատվացու  և  7-րդ դարի հեղինակ Անաստաս  Վարդապետի՝ հայերը Երուսաղեմում 70 վանք, եկեղեցի և մատուռ են կառուցել, որոնցից մեկն էլ նշանավոր Սուրբ Հակոբյանց վանքն է, որտեղ թաղված է Հակոբոս Զեբեդյան առաքյալի գլուխը: Երուսաղեմի հայոց պատրիարքությունը  հիմնադրվել է  7-րդ դարում և աթոռանիստը եղել է Սուրբ Հակոբյանց վանքը:

Հեղինե թագուհին մեծ գութ ու մարդասիրություն է  բերել Երուսաղեմում բնակվող կույսերին և իրեն համարել Աստծո աղախիններից աղախինը: Ըստ մատենագիրների՝  նա շատ բարերարություններ է արել: Մեծավաստակ սրբուհին կույսերի համար կառուցել է տվել մենաստաններ և դարձել նրանց մայրապետը: Նա մեծ բարերար է եղել, զինվորականներին դրամ է բաժանել, աղքատներին ու տառապյալներին՝ սնունդ, հագուստ և գույք, շատերին ազատել բանտերից  ու աքսորավայրերից: Մեծ հարգանք ու պատկառանք է ունեցել միայնակյացների  և եկեղեցականների հանդեպ, վարքով եղել է համեստ և խոնարհ: Նա մահացել է 80 տարեկանում, 330 թվականին: Որդին՝ Կոստանդիանոսը, նրան մեծ շուքով թաղել է Նոր Հռոմի՝ Կոստանդնուպոլսի մեջ, Սուրբ  Առաքելոց տաճարում: Ըստ ավանդության՝  Հեղինե թագուհու մարմինը տեղափոխվել  է  Վենետիկի  Սուրբ  Հեղինե կղզին:  Հայտնի է, որ սուրբ  Հեղինեի  նշխարները  սփռվել են  ողջ Եվրոպայով,  որոնց մասին բազմաթիվ հրաշքներ են պատմում:  Նրա ծննդավայրը՝ Դրեպանիա գյուղը,  սրբուհու  անունով  վերանվանվել է Հեղինապոլիս:

Ակներև է , որ  դարերի հոլովույթում  քրիստոնեական կյանքը և Քրիստոսի  վարդապետությունը միայն  գիտելիքների և   ըմբռնումների հանրագումար չէ, այլ կյանք է, ապրելու, գործելու վկայություն:

Օվսաննա Մադաթյան

«Կառուցել են կանայք» գրքից